XX wiek w interpretacji Jana Pawła II

Pod takim hasłem dnia 8 maja 2010 r. odbyło się spotkanie Santo Subito z Prof. dr hab. Marianem Markiem Drozdowskim oraz towarzyszącym mu współpracownikiem – red. Markiem Sidorenko.

Prof. Drozdowski – znany historyk i varsavianista, jeden z inicjatorów odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, autor wielu książek (także o Janie Pawle II), a prywatnie parafianin Ojca Pio – ukazał postać Papieża w kontekście zarówno wydarzeń historycznych, jak i ludzi, których Ojciec Święty spotkał na swej drodze. Słuchacze odnieśli wrażenie, iż zdaniem i mówcy, i zmarłego Papieża, kluczową rolę w historii odgrywają wybitni przedstawiciele Narodu, zdolni niejednokrotnie zmienić bieg dziejów.

Szczególnie ważną postacią okazał się Prof. Eugeniusz Kwiatkowski, którego działalności Prof. Drozdowski poświęcił swoją pracę doktorską, a którego wielkość ogromnie doceniał Papież. W homilii na pogrzebie Kwiatkowskiego w roku 1974 ówczesny metropolita krakowski Karol Wojtyła podkreślał niezwykłe zasługi Zmarłego: przekształcenie wioski Gdyni w 135-tysięczne miasto i największy port na Bałtyku, stworzenie polskiej floty rybackiej i handlowej, założenie Wyższej Szkoły Morskiej i Instytutu Bałtyckiego, połączenie Śląska z Wybrzeżem kolejową Magistralą Węglową.

Dobrym przykładem są też księża z okresu zaborów, zwłaszcza z zaboru pruskiego, zaangażowani w ruch spółdzielczy, odpowiedzialni za coś więcej niż tylko za parafię, a tak trafnie ukazani w serialu „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”. Swego czasu Papież osobiście pogratulował scenarzyście Stefanowi Bratkowskiemu takiej interpretacji dziejów. To również księża z okresu kształtowania się niepodległości II RP, którzy podczas wielofrontowych walk przejmowali od państwa funkcje administracyjne i społeczne. To także członkowie ponadpartyjnego Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, założonego przez Sienkiewicza i Paderewskiego, rozciągający opiekę nad cywilnymi ofiarami konfliktu, a potem epidemii hiszpanki. To wreszcie ruch harcerski tak współgrający z chrześcijańskim etosem wychowawczym, a tak bliski Janowi Pawłowi II ze względu na umiłowanie przyrody i sportu.

W homiliach Papież nigdy nie pomijał spraw trudnych. Nie zapominając o dramacie katyńskim podkreślał jednak, że najważniejsza jest przyszłość Narodu, a nie tylko pamięć, która może sparaliżować dobrosąsiedzkie stosunki. Dlatego konieczne jest przebaczenie. W kontekście Rzezi Wołyńskiej wskazywał okoliczności, które doprowadziły do wzrostu szowinizmu wśród Ukraińców: zobowiązania Polaków do przeprowadzenia plebiscytu w Galicji Wschodniej po 25 latach administrowania, niepowołanie Uniwersytetu Ukraińskiego, manipulowanie emocjami niewykształconej ludności przez Niemców, Sowietów, a nawet władze Czechosłowacji i greckokatolickie duchowieństwo. Zauważał, że w odwecie za męczeństwo 70 tysięcy Polaków zabito również 10 tysięcy Ukraińców. I gorąco wzywał podczas pielgrzymek do Lwowa i Kijowa do wzajemnego przebaczenia. Jan Paweł Wielki podkreślał nie tylko prawa Narodu, lecz i jego obowiązki, np. podczas trudnych lat 80-tych: liczenie się z realiami geopolitycznymi, unormowanie stosunków w Polsce pokojowymi, ewolucyjnymi metodami, ograniczenie ruchu strajkowego w celu nie pogłębiania spadku dochodu narodowego. Tak więc Solidarność Walcząca czy KPN nie mogły liczyć na poparcie Jana Pawła II. Jak żaden inny papież, bo przecież wychowany w wielokulturowej społeczności, rozumiał dramat Holokaustu i otworzył Kościół na dialog z Żydami. Przypominał (także w Sejmie) o chrześcijańskim etosie życia państwowego: istotą polityki jest bowiem służba Narodowi, a nie własnej partii czy grupie zawodowej.

Podczas spotkania Prof. Drozdowski zaprezentował swoje książki. „Pielgrzymkę Benedykta XVI śladami Jana Pawła II” nazwał „ważnym dokumentem naszych dziejów narodowych”. Stanowi bowiem zapis tych aspektów, które pominęła prasa, koncentrująca się wyłącznie na konserwatyzmie polskiego Kościoła i wizycie nowego papieża w Auschwitz-Birkenau. Z kolei o książce „Warszawa żegna Jana Pawła II” wypowiedział się jej współautor – red. Sidorenko. Powstała potrzeba zachowania pamięci o nastrojach panujących w stolicy w ciągu kilku dni po śmierci Jana Pawła II. Zanotowano więc reakcje ludzi, zebrano filmy, zapisy prasowe, wypowiedzi internautów i tak stworzono antologię. Prof. Drozdowski podkreślił w tym kontekście wagę emocji: są one często ukrywane, chociażby z uwagi polityczną poprawność, ale mają wszak wartość największą, bo są prawdą, naszą kulturą; nie ma kultury bez emocji. Wypowiedź uzupełnił Maciek Trybulec: emocje z kwietnia 2005 r. powodowały wrażenie, że świat się zmieni. Na ich bazie powstała zresztą grupa „Santo Subito”. Chcieliśmy wówczas zatrzymać tę falę dobrych uczuć, ale uświadomiliśmy sobie również, że naukę Papieża znamy zbyt powierzchownie. Postanowiliśmy tedy zstąpić na głębię.

Odrębne niejako zdanie przedstawił Wojciech…: często we wspomnieniach o Janie Pawle II dominuje „nurt kremówkowy”. Za dużo w tym emocji, opowiadania o niczym. A przecież Papież był człowiekiem bardzo mocnym, głosił wyraziste przesłania, co nieraz narażało Go na ataki, np. za użycie słowa „Holokaust” w stosunku do ofiar niewolnictwa w książce „Przekroczyć próg nadziei”, za kanonizację o. Maksymiliana Kolbego. Gdyby zebrać wszystkie wypowiedzi atakujące Jana Pawła II, powstałaby antologia. Może należy to zrobić. Pomysł jednak nie spodobał się red. Sidorenko. Natomiast Prof. Drozdowski zalecił szukanie w pismach papieskich odpowiedzi na wciąż aktualne problemy, np. atakowanie wszystkich religii przez cywilizację, zeświecczenie społeczeństw, odstępowanie państw europejskich od symboliki chrześcijańskiej, nieprzestrzeganie Dekalogu w życiu rodzinnym. Wyraził nadzieję, że otwarcie na Rosję poprzedzi list biskupów katolickich do Cerkwi prawosławnej, sterowanej co prawda ongiś przez KGB, lecz bezsprzecznie również ofiary bolszewizmu.

Prof. Drozdowski opowiedział jeszcze wiele anegdot i ciekawostek z dziejów dwudziestowiecznej Polski, również o stosunku Jana Pawła II do myślicieli lewicowych (Jan W. Strzelecki, Leszek Kołakowski) i liberalnych polityków (Leszek Balcerowicz) do Papieża. Zapowiedział także wydanie pozycji „Poeci polscy na ordynansach Czarnej Madonny” z płytą zawierającą pieśni Maryjne.

Galeria zdjęć

Film cz.1    Film cz.2